Annen gibi kahverengi gözlerin ve baban gibi uzun bacakların mı var? Bunun gibi fiziksel şeyler gerçekten ilginçtir ama kanıtlanabilirdir de… Her fiziksel özelliğimizi ebeveynlerimizden, genlerinin kopyalarından miras olarak aldık. Ama ya diğer fiziksel olmayan uyetenekler ya da eğilimler nereden geliyor?
Genetik alanındaki en yeni araştırmalara bir göz attık ve bazı şaşırtıcı veriler yakaladık. İşte ailenizden miras aldığınız on farklı ve ilginç kişisel özellik …
1. Yüksek kolesterol seviyesi kalıtımsaldır.
Birçok insan yüksek kolesterol seviyesinin beslenme ile direk bağlantılı olduğuna inanır. Uzun ve sağlıklı bir hayat yaşamak istiyorsanız, sebze ve meyve tüketmeli ve bol miktarda egzersiz yapmalısınız, hep bunları duyarız ya da okuruz değil mi?
Ancak bazen yüksek kolesterol düzeyleri aslında bizim yaşam tarzımıza değil, genlerimize bağlıdır. Her 500 kişiden yaklaşık 1’i, kanında kolesterol birikmesine yol açan özel bir genetik mutasyona sahiptir. Bu insanlar, sebzelerden başka bir şey yemeseler bile, kanlarında kolesterol seviyesi hep yüksek olacaktır. Çünkü kalıtımsal olarak gelmektedir.
2. Erkek tipi kellilk anne tarafından gelir.
Kellikte önemli rolü bulunan genlerden biri X kromozomunda bulunur. Kısaca erkekler bu tip özelliği annelerinin tarafından miras alırlar. Şimdi saçlarınıza bakıp da annenizle ilgili miras kavgasına kapılmayın, çünkü illa ki bu gende baba tarafından gelen özellikler de etkili olmaktadır. Ayrıca çevresel faktörlerin de saç dökülmesinde etkisi vardır.
3. Akademik başarı kalıtımla geçer.
Bir anne çocuğunu okulda düşük not aldığı için azarladığında ve çalışmalarında çok daha iyi olması gerektiğini söylediğinde ve de kendinden örnek verdiğinde, bunun da bir anlamı vardır. Akademik başarı, genetik mirasınıza % 55 oranında bağlıdır. Okulda ne kadar iyi performans gösterdiğinizden binlerce gen sorumludur. Dolayısıyla, ebeveynleriniz okul yıllarında başarılı bir öğrenci olmuş ise, kesinlikle sizin de büyük bir potansiyeliniz var demektir.
4. Kahve sevgisi de mirasla kalır.
Çok kahve mi içersin? Pekala, senin genlerin tamamen etkilenmiş olanlardan! Bilim adamları kahvesiz yaşayamayanlar ve de içmesem de olur diyenler hakkında karşılaştırmalı bir çalışma yaptı. İkinci grubun belirli bir gen kümesine sahip olduğu ve bunun da kafeini daha yavaş emmekten kaynaklandığını ortaya koymuştur.
5. Gençlerin diyabet tanısı da kalıtımsaldır.
Tip 2 diyabet genellikle yaşlı insanlar arasında gelişir. Ancak bazen aktif bir yaşam tarzı olan çocuklarda ve ergenlerde de görülebilir. Bu durum, ergen diyabeti olarak bilinir ve sağlıksız bir beslenmeden kaynaklandığı açıklansa bile, genetik mutasyonun bir sonucu olarak da görülmesi muhtemeldir.
6. Renk körlüğü anne tarafından gelir.
Belirli renkler arasında ayrım yapamama, genellikle bir kişinin genleri boyunca kalıtım olarak taşıdığı bir özelliktir. Bu özelliğe sahip olan gen genellikle annelerinden oğullarına aktarılır. Çoğunlukla, renk körlüğü yaşayanlar ise erkeklerdir. Bunun nedeni, genetik yapımı sırasında, tek maternal X kromozomunun kusurunun telafi edilmemesi, kadınların ise babalarından “acil” bir X kromozomunun bulunmasıdır.
7. Laktoz intoleransı
Şaşırtıcı olabilir, ancak yetişkinlerin % 65’i laktozu veya süt şekerini sindirme yeteneğini kaybeder. Bunun için ise yine özel bir gen sorumludur. Bir çocuk hala çok genç ve sağlıklı yaşamak için süt ihtiyacı olduğunda, vücut laktozu sindirmek için bir enzim oluşturur. Ancak bu kişi büyüdükçe, sindirim sisteminin süt ürünlerini emme yetenekleri düşer. İnsanların sadece az bir kısmının laktoz toleransı için genleri vardır, yani sütü herhangi bir yaşta sorunsuzca sindirebilirler.
8. Araba kullanma yeteneği
Pek çoğumuzun uzun süredir şüphelendiği bir soru, bilim adamları tarafından onaylandı: herkesin araba sürmek için doğuştan gelen yeteneği yoktur. Yolun tüm kurallarını öğrenebilir ve sürüş testini geçebilirsiniz, ancak kendinizi yönlendirebilme yeteneğinizi etkileyen özel genleriniz varsa, tepkileriniz veya belleğiniz hızlı ise, o zaman direksiyonun başına geçmek olumsuz bir fikir.
Sürüş sırasında dikkatinizin dağılması daha olasıdır ve bu nedenle kaza riski daha yüksektir. Bilim adamları bu genlerin nüfusun % 30’unda olduğuna inanıyor.
9. Yakını görememek
Bir kişinin yakını görememe durumu kesinlikle kalıtımsaldır, aileden miras alınır. Her iki ebeveynin de bu sorunu varsa, o zaman çocukta da gelişmesi riski yaklaşık % 50’dir.
Ancak bilim adamları, burada kesinlikle her şeyi genetikle ilişkilendiremeyeceğimize inanıyorlar. Bilgisayar başında oturmak için daha az zaman harcayan ve gözlerini zorlamaktan kaçınanlar, yakını zaman için de görememekten muzdariptir.
10. Popüler olmak
Şimdi inanılmaz gelebilir, ancak bir kişinin popülaritesinin sırrı yine genlerinde gizlidir. Harvardlı bilim adamları, uzun yıllardan beri titiz araştırmalar yaptıktan sonra bu sonuca varmışlardır. İnsanoğlunun varlığının başlangıcında, gıda kaynakları veya tehlike hakkında değerli bilgilere sahip olanların, belirli bir sosyal grubun dikkatinin merkezinde olduğuna inanırlar. Bu insanlar genlerini kendi soylarına aktardılar. Bu genleri miras alan insanlar, akranları arasında popüler olan ve çoğu zaman arkadaş olmak isteyen kişilerdir. Bu nasıl geçer derseniz, belki gelecekteki araştırmalar bunu daha net hale getirecektir.