Hiç kimse şımarık bir çocuk yetiştirmek istemez. Bazen ebeveynler kendi rahatlık arzuları yüzünden istemese de şımarık çocuklar yetiştirebilir. Çocuk psikolojisi üzerinde çalışan uzmanlar bu durumu “Şımarık Çocuk Sendromu” olarak adlandırıyor. Sizin için bu sendromun çocuklar üzerindeki bazı belirtilerini derledik.
1. Çocuğunuz diğer insanlara karşı oldukça kibar, size karşı kabaysa:
Çocuğunuz dışarıda gayet kibar davranıp aile içinde bir teşekkür bile etmeyebilir. Bu aslında gerçekten kaba olduklarından veya sizin canınızı acıtmak istediklerinden dolayı yapılan bir hareket değildir. Bu bir şımarıklık belirtisi olabilir. Çocuğunuza aile içinde de dışarıdaki gibi naif ve kibar olmayı öğretmelisiniz. Psikologlar bu tür davranışların ileride büyük problemler yaratacağını iddia etmektedir. Çocuğunuzun ikili ilişkilerde, iş hayatında ve sosyal alanda başarısız olmasını istemiyorsanız onlara minnettar olmayı öğretmeniz gerekiyor.
2. Basit ev işlerinin üstesinden gelemiyorsa:
Çocukların kendini geliştirmesi ilk olarak evde başlar. Evdeki küçük işler çocuklar için ufak başarılardır. Örneğin çocuğunuz 3 yaşında kendi oyuncaklarını toplayabilmeli, 5 yaşında küçük ev işlerine yardım edebilmeli, 10 yaşındayken meyve soymak yemek yapmaya yardımcı olmak gibi işleri halledebilmelidir. Bu işler aslında çocuğunuz tek başına yaptığı ilk işlerdir ve bu yolda onları destekleyip takdir etmeyi bilmelisiniz.
Onlar küçük sorumlulukların üstesinden gelince kendilerine daha çok güvenecekler. Bu tür sorumlulukları çocuğunuza kazandıramıyorsanız bu bir şımarıklık belirtisidir. Yapılan araştırmalar sonucunda 3-12 yaş arasındaki çocuklar günde 3 saat ev işlerine yardımcı olmalıdır.
3. Empati kuramıyorsa:
Çocuğunuz diğer çocuklarla iletişim kurarken empati kumayabilir. Bu da doğrudan bencilliği doğurur. Örneğin şımarık bir çocuk bir oyuncağını arkadaşına ödünç vermeden ondan bir oyuncak ödünç alamayacağını bilmez. Empati eksikliği çocuğunuzun mutsuz olmasına neden olur çünkü empati kuramayan bir kişi her zaman kendini haklı görecektir ve yalnız kalacaktır. Çünkü kendi yaptığı yanlışı görmeyen bir çocuk yanlış davranan kişinin karşı taraf olduğunu düşünecek ve sürekli suçlamada bulunacaktır.
4. İstedikleri olmayınca sinir krizi geçiriyorsa:
Bu işaret bilindiği üzere çocuğunuzun şımarık yetiştiğinin en belirgin özelliği. Örneğin yürümeyi yeni öğrenen bir bebek kolayca yorulur ve yere yıkılır, istediği noktaya ulaşamadığı için de ağlar.
Bu durumda ebeveynlere düşen onları sakinleştirmek ve güvence sağlamaktır. Çocuğunuz artık isteklerini ağlayarak dile getiriyorsa ve istediği şeyleri yapmadığınızda sinir krizi geçiriyorsa bu duruma acilen bir çözüm bulmalısınız. Çocuğunuzun isteklerine hayır demeyi öğrenin, onlara da bunu kabul etmeyi!
5. Rekabet içeren oyunlardan hoşlanmıyorsa:
Psikologlar çoğu zaman çocuğunuzu yenilmez yetiştirip her zaferlerinde onları ödüllendirmenizi önerirler. Fakat ebeveyn olarak çocuklarımızı gerçek hayata hazırladığımızı ve mağlubiyet duygusunun her alanda karşılarına çıkacağını unutmamamız gerekiyor. Çocuğunuz rekabet duygusunu benimsemeli ve zaman zaman kaybedeceğini bilmeli. Ebeveynlere düşen görev ise onlara kaybetmenin utanılacak birşey olmadığını kabul ettirmek
6. Büyüklere karşı akranlarıyla konuşuyor gibi hitap ediyor, ebeveynlerine saygı göstermiyorsa:
Çocuk ebeveyn otoritesini hissetmezse doğal olarak sizi herhangi bir arkadaşından farklı görmez. Bu kesinlikle çocuklarınızın suçu değildir. Onları yetiştirirken sınır koymalısınız. Aksi takdirde size daima kibirli ve saygısız davranacaklardır.
7. Kendisine güvenmiyor özgüvensiz davranıyorsa:
Hepimiz çocuğumuzun başarılı olmasını ve onunla gurur duymayı isteriz. Fakat bunu yaparken işi onların başarması önemlidir. Çocuğunuzun önündeki tüm engelleri kaldırarak başarıya ulaşmalarını sağlarsanız onları gerçek hayattan uzaklaştırırsınız. Çocuk kendi kendine hiçbir işi başaramayacağını düşünür ve özgüvensiz yetişir.
8. Tüm boş vaktinizi işgal ediyor sürekli onunla ilgilenmenizi istiyorsa:
Şımarık çocuklar genelde ailenin merkezi olmayı severler. Bu nedenle en çok aileleriyle vakit geçirip pohpohlanmayı isterler dış dünyaya kendilerini kapatırlar. Fakat ebeveynlerin de kendi ihtiyaçları olduğunu anlamaları gerekir. Bunu da onlara anlatacak en doğru kişi siz ebeveynlerdir.
9. Yetişkinlerle iyi anlaşamıyor sürekli tartışıyorsa:
Çocuğunuzun yaptığı yanlışları onlarla tartışmayıp suçu başkasında ararsanız çocuğunuz her işten bir şekilde sıyrılabileceği düşüncesine kapılacaktır. Çocuk sürekli kendini haklı hissedeceği için diğer insanların düşüncesine saygı duymayacaktır. Bu da ailedeki otorite dengesinin bozulmasına neden olur.
10. Paranın değerini bilmiyorsa:
Çocuklar bir istekleri olduğunda onun parayla alındığını bilmezler. Aile çocuğu parayla tanıştırmalı, alışveriş yaparken para harcandığını ve para kazanmak için çalışıldığını ona göstermelidir. Aksi durumda çocuğunuzun istekleri bitmeyecek ve gücünüzün yetmediği şeyleri istemekte ısrarcı olmaya devam edecektir. Uzmanlar bu şekilde yetişen çocukların ileride ev ekonomisini sağlayamayacağı ve para hesabı yapamayacağı konusunda oldukça iddialı.
11. Çok sık sıkılıyorsa:
Çocuk hiçbir şeyden tatmin olmuyorsa, sürekli yeni oyuncaklar istiyorsa bu bir probleme işarettir. Çocuklar 15 dakika boyunca tek bir göreve konsantre olabilirler, sonra dikkatleri dağılır. Bu sıkıntıyla nasıl başa çıkacağınızı bilmiyorsanız birpsikoloğa danışın.
12. Duygularını kontrol edemiyorsa:
Bazen yetişkinler bile duygularını kontrol edemezken bunu çocuklardan beklemek oldukça yersiz. Çocuğunuzun duygusunu doğru ifade etmesini istiyorsanız bunu onlara kendiniz göstermelisiniz. Aksi durumda çocuk öfke kontrolü sağlayamaz, en ufak problemde yıkılır ve depresyon problemi yaşar.
Bonus
David Bredehoft adlı bir yazar, kitabında ebeveynlerin kendilerine sorması gereken soruları şu şekilde özetlemiştir:
- Bu şey çocuğumun gelişimine katkıda bulunuyor mu?
- Bunu çocuğum için yapıyorum, kendi rahatım için değil.
- Daha önemli bir şey için kullanabileceğim birikimimi harcamak zorunda mıyım?
- Bu yaptığım birine zarar verir mi?
Bu sorulardan ilk ikisine “evet”, diğerlerine “hayır” cevabı verdiyseniz, çocuğunuzun isteklerini gönül rahatlığıyla yerine getirebilirsiniz.
