Özellikle biz Türk halkının olmazsa olmazı olan Çay ne kadar faydalı? Sabah kahvaltısında sıcacık yumurtanın yanına bir demlik çay ne güzel gidiyor değil mi? Sanırım ülkemizde çayı sevmeyen veya tüketmeyen yoktur. Sevseniz de sevmeseniz de muhakkak ikram olarak, misafirliğe gittiğinizde içmişsinizdir.
Çünkü, 2017’de dünya çapında en çok çay içen ülke kişi başı 3,5 kilogram çay tüketimiyle Türkiye’dir. Sudan sonra en çok içtiğimiz içecek çaydır diyebiliriz. Dünyada en çok çay tüketen ülke olmuşken, çayla ilgili bir yazı yazmak, araştırmakta artık görevimiz oldu.
Her gün bu kadar çay tüketiyorsak acaba bizi nasıl etkilediğini, neler içerdiğini biliyor muyuz? Faydalarını anlatırken birçok hastalığı önlediğini duyunca çok şaşıracaksınız.
Çay içmek iyi bir alışkanlık mı? Sağlığımızı nasıl etkiler? Bence bunun hakkında da bir şeyler öğrenmenin vakti geldi. Sizin için çay hakkında bütün bilimsel gerçekleri inceledik. İlk önce çayın nasıl üretildiği hakkında biraz bilgi öğrenelim.
- Çay Nedir? Çayın Tarihi ve Üretimi
- Siyah Çayın Besin Değerleri-İçeriği
- Kansere Yakalanma Riskini Azaltır
- Kalp Sağlığı, Düşük Kalp Krizi Riski
- İshali Geçirir
- Şeker Hastalığını Önler
- Antibiyotik Kadar Etkilidir
- Sindirim Sistemini Güçlendirir
- Yaşlanma Karşıtıdır
- Stresi Azaltır
Çay Nedir? Çayın Tarihi ve Üretimi
Siyah çay ilk olarak 1590 yılında Çin’de üretilmiştir. Siyah çay üretilmeden önce Çinli’ler sadece yeşil ve oolong çay içerlerdi. Ama bir gün çayların üretimindeki aksaklık sebebiyle çaylar güneşin altında kaldı ve renkleri karardı. Bu rengi kararmış çayların üretimi yapıldığında ise kırmızı, aromatik bir çay elde edildi. Bununla birlikte ‘’siyah çay’’ üretimi doğmuş oldu. İngiliz ve Hollandalı tüccarlar bu çayların ticaretini yapmaya başladı.
Popüler olmaya başladıktan sonra Çin’den sonra diğer ülkelerde üretildi. Siyah çay, Camellia sinensis bitkisinin yapraklarından elde edilir. Bu yapraklar oksidasyon dediğimiz birkaç işlemden geçtikten sonra evimizde kullandığımız siyah çayın görünümüne kavuşur. Oksidasyon denilen işlem yeşil çay yapraklarının oksijenden zengin, nemli havaya maruz bırakılmasıdır. Yani, Çinli’lerin yanlışlıkla çayı güneşin altında bırakması oksidasyon işleminin bir örneğidir.
Bu oksidasyon işleminin miktarını fabrika, makineler belirleyebilir. En yüksek oksidasyon işlemi siyah çaya yapılmaktadır. Daha düşük oksidasyona maruz kalan yapraklar yeşil çaya dönüşür. Doğu tarafında çay sıcak olarak tüketilirken, batı ülkeleri ise genellikle soğuk, buzlu, limonlu veya şekerle, balla tatlandırılmış şekilde tüketilir. Son zamanlarda da dikkat ederseniz sıcak çayın dışında buzlu çay gibi birçok çeşitle marketlerde ve cafelerde karşımıza çıkıyor.
Çay hakkındaki tarihi ve üretimini öğrendiğimize göre neler içeriyor bunu inceleyelim. Daha sonra çayın faydalarını inceleme vakti!
Çayın Faydaları Nelerdir?
Kansere Yakalanma Riskini Azaltır
Her sabah kahvaltılarda elimizden düşürmediğimiz bu sıcacık içecek kanserden koruyor. Kanserden korunmak için en önemlisi antioksidandan zengin beslenmektir. Ancak sağlık bir bütündür ve çay içtiğimiz sırada, sigara içiyor ve hiçbir egzersiz yapmıyorsak yine bütünü tamamlayamıyoruz.
Bu yüzden profesörler ve konunun uzmanları çay içmenin kanseri önlediği hakkında bilgi verirken her zaman sağlıklı beslenmenin, egzersizin de önemini vurgular. Çay içerisinde kateşin, epikateşin ve myrisetin gibi bileşikler bulundurur. Bu bileşikler hücrelerin zarar görmesini engeller ve hücreyi korur. Böylece kanserden korur veya kanserli hücrelerin büyümesini durdurabilir.
Hollanda’da çay tüketen 58.000 erkek üzerinde yapılan çalışmada siyah çay içmenin prostat kanserine yakalanma riskini düşürdüğü görülmüştür. Sadece prostat kanserinde değil yumurtalık kanserinde de hücrelerin büyümesini durdurduğu kanıtlanmıştır. Ancak çay türleri arasından yeşil çayın kanserde daha etkili olduğunu söyleyebiliriz. Kanserden korunmak için siyah çay içmeye devam edelim, bunun yanında hayatımızdaki diğer zararları da iyileştirmeye çalışalım.
Kalp Sağlığı, Düşük Kalp Krizi Riski
Kalp rahatsızlığı olanlar için siyah çay, kahve gibi kafein içeren içecekler zarar verebilir. Ancak kalp hastalığına sahip olmayanların siyah çayı düzenli tüketmesi kalp krizi, iskemik kalp hastalığı gibi rahatsızlıklardan korur. Siyah çay içerisinde flavan-3-ol, flavonol, teaflavin bileşikleri içerir. İçerdiği bu bileşikler sayesinde bilim adamları kan yağlarını, kötü kolesterolü düşürdüğünü göstermiştir.
Trigliserit dediğimiz kan yağı ve kolesterol damar sağlığı için inanılmaz önemlidir. Damar sağlığınızın, kan akışınızın sağlıklı olması demek kalbinizin rahatça kan pompalamasını sağlar. Sağlıklı damarlar ve sağlam bir kalp sizi bütün kalp problemlerinden korur. Çay ile yapılan çalışmaların sonucu ‘’doğru bir beslenme şekline’’ sahip bireylerin siyah çayı da içmesiyle kalplerini korudukları ve çok az problem yaşadıkları görülmüştür (1) .
İshali Geçirir
İshal problemi aşırı lifli besinler tüketmek veya bağırsaktaki kötü bakterilerin artmasıyla oluşur. Eğer sürekli ishal oluyorsanız bağırsaklarınızla ilgili hastalık göstergesi olabilir. Bu yüzden muhakkak doktorunuza danışmalısınız. Vücutta, bağırsakta iyi ve kötü bakteriler bulunur.
Kötü bakterilerin artması sindirimi engelleyecek, ishal olmanıza neden olacaktır. Bakterilerin sebep olmadığı ishallerde siyah çay ucuz ve kolay bir tedavi yöntemidir. Siyah çay tanen içerir. Tanenler bağırsakta bağlayıcı etkiye sahiptir ve iltihaplanmayı azaltır. Bakteri nedeniyle olmayan ishal problemlerinden çay içerek kurtulabilirsiniz.
Şeker Hastalığını Önler
Çay içmenin faydaları araştırmakla bitmiyor. Çay tüketimi fazla olan insanlar şeker hastalığına daha az yakalanıyor. Ancak bunu okuyor ve çok çay içmenize rağmen şeker hastalığına sahipseniz beslenmenize ve yaşam tarzınıza dikkat ediyor musunuz? Sadece çay içerek maalesef her hastalıktan kurtulamıyoruz. 40.000 kişiyle yapılan araştırma siyah çay tüketenlerin tip 2 diyabete (şeker hastalığına) daha az yakalandığı görülmüştür.
Başka bir çalışma yemekten sonra artan kan şekerini engellemek için çay içmenin etkili olduğunu göstermiştir. Yemeğin ardından içilen sıcacık çay kan şekerinizdeki fırlamayı engelleyecektir. Şeker hastalığına yakalanma riskiniz varsa ve engellemek istiyorsanız siyah çayı sofranızdan eksik etmeyin ve doğru beslenmeye özen gösterin.
Antibiyotik Kadar Etkilidir
Kötü bakterileri öldürmek için tek bildiğimiz yol antiobiyotik kullanmak olmamalı! Siyah çay içerdiği tanen, fenolik bileşikleriyle kötü bakterilere savaş açıp onları öldürebiliyor. Özellikle bazı bakteriler için siyah çayın çok iyi bir antibiyotik yeteneğine sahip olduğu öğrenildi.
Siyah çayın içerisine bal atarak veya bal ile birlikte tüketerek H.plori bakterisini öldürdüğü keşfedildi (2) . Ülser gibi rahatsızlıklar için H.plori bakterisinin öldürülmesi semptomları azaltmak için çok önemlidir. Mide rahatsızlıklarından kurtulmak için çay ve balı birlikte tüketmeyi deneyebilirsiniz! Ancak, kullandığınız ilaçlar ve bal alerjiniz varsa muhakkak doktorunuza danışmalısınız.
Sindirim Sistemini Güçlendirir
Bütün bakteriler kötü özelliğe sahip değildir. Hatta bazıları vücudumuz için olmazsa olmaz! İyi ve kötü bakteriler vücutta her zaman denge halinde olmalıdır. Kötü bakterilerin artması en bilindik olarak ishale sebep olur ancak daha birçok hastalığın altında dengesiz bakteri florası, zarar görmüş bağırsaklar yatmaktadır. Araştırmalar siyah çayın iyi bakteriler için yaşanacak ortam oluşturduğu ve onları korduğunu gösterir.
Yaşlanma Karşıtıdır
Kremlere harcanan yüksek fiyatlara aslında ihtiyacımız yok. Tek yapmamız gereken her gün güzel beslenmek, egzersiz yapmak ve sıcacık çayımızı içmek. Çayın bunda nasıl etkisi var? Aldığımız kremler nasıl hücreleri yeniliyor ve hasarını engelliyorsa çayda antioksidanları sayesinde hücreleri koruyor.
Her ne kadar yeşil çay kadar yüksek antioksidan değerine sahip olmasa da siyah çay yüksek derecede kaynatıldığında yeterli miktarı sağlıyor. 90 derecede demletilen siyah çay en iyi miktarda antioksidana sahip olduğu kanıtlanmıştır (3). Farklı bir bilgi ise poşetle kaynatılan çayların daha az antioksidan saldığıdır. Çayı toz haliyle, poşetsiz olarak 90 derecede kaynatın ve kırışıklıklara karşı savaşın!
Stresi Azaltır
Kafeinin her zaman daha stresli yaptığını ve konsantrasyonu bozduğunu öğrenmiştik. Ancak siyah çayda durumlar değişiyor. Düzenli siyah çay tüketenlerin stres hormonlarının daha düşük olduğu ve stresli bir zaman geçirdikten sonra çay içmelerinin bu stresi ortadan kaldırdığı görülmüştür. Stressiz bir hayata kavuşmak istiyorsanız siyah çay içebilirsiniz!
Dünyada en çok çay içen ülke olarak, çayın ne kadar faydalı olduğunu da öğrendik. Artık soframızdan hiç ama hiç eksik olmayacak. Sohbetlerin vazgeçilmezi sıcacık çay hakkındaki yazımızı umarım beğenmişsinizdir! Sormak istediğiniz soruları için yorum bırakabilirsiniz.